Cerkak Si Unyil (4)

Ora Eling Babar Pisan

Wayah esuk-esuk keluargane pak Paijo arep piknik menyang Pantai Purwa Hamba Indah Tegal. Bapak lan Ibu Paijo karo anake sing arane Helia. Helia isih umur patang taunan. Merga Helia njaluk piknik menyang Pantai Purwa Hamba Indah, keluarga Pak Paijo ora tega yen nolak kepenginane anak senajan duite pas-pasan. Kanggo mangan uga sering utang. Helia sing isih bocah, mung ngertine seneng yen piknik.

Tekan Pantai Purwa Hamba Indah, Helia seneng banget, dheweke langsung dolanan pasir-pasiran, mlayu-mlayu, njaluk tuku iku tuku iki, adus-adusan lan liya-liyane. Ora suwe, Pak Paijo ngajak Helia mulih marang omahe, tapi dheweke ora gelem, dheweke esih seneng dolanan pasir-pasiran.

“Duh primen pak, ora gelem balik. Soale wis awan, aku durung ngemek gaweanku neng mburi.”

“Ya wis ben, nek bosen ya njaluk balik.”

“Ah pak, kok kaya kuwe sih ?”

“Iya iya, kiye tak dijak balik bocahe.”

“Hel, balik yuh, engko tak tukukena boneka oh.”

Krungu bapake ngomong kaya ngono, Helia langsung nyedhak ing wong tuwane langsung munggah ana ing sepedha motor. Ora saya suwe, keluargane pak Paijo tekan ana omah. Kaya sing wis dijanjikake Pak Paijo marang anake, Pak Paijo banjur nukukena Helia boneka. Helia seneng banget ditukokke boneka sing apik.

***

Helia saiki wis gedhe, dheweke kepengin mlebu SMA. Ora saya suwe, pendaftaran peserta didik ing sekolah-sekolah wis dibuka. Helia ndaftar ing SMA NU Hasyim Asyari Kecamatan Tarub Kabupaten Tegal. Dheweke ketampa, Helia bungah banget ketampa sekolah ing SMA. Ora saya suwe, peserta didik dikon mbayar daftar ulang. Wong tuwane Helia bingung meh golek duit kepiye kanggo mbayar daftar ulange Helia.

“Bu, primen kiye, dhewek ora ana duit nggo mbayar daftar ulange Helia.” Kandhane bapak karo ngombe teh ana ing pawon.

“Aku ya bingung pak, apa nyilih neng Bu Ratna, Bu Ratna kan ya sugih terus ya esih sedulur karo dhewek kan pak ?”

“Iya sih, tapi wis puluhan taun, keluargane Bu Ratna ora pernah teka neng umahe bapak ibumu. Ya mungkin sebab keluargane dhewek wong ora duwe, dadi Bu Ratna pan dolan neng keluarga kene ora sreg ndean.”

“Ah pak, aja ngomong kaya kuwe lah, dhewek nyoba marani neng umahe Bu Ratna, mbokan dheweke gelem nyilihi duit karo mbokan dheweke esih kelingan karo keluargane dhewek.”

Langsung wae Bapak lan Ibu Paijo lunga menyang omahe Bu Ratna. Ora saya suwe, dheweke tekan ing omahe Bu Ratna. Ora dadi bungahing atine keluarga Paijo, Bu Ratna ngusir dheweke saka omahe lan Bu Ratna ora ngkau lan ora eling babar pisan yen dheweke kuwi isih sedulur karo keluargane Paijo. Balik saka omahe Bu Ratna, keluargane Pak Paijo langsung lunga menyang omahe Pak Lurah. Alhamdulillah Pak Lurah gelem nyilihi duit marang keluargane Pak Paijo. Dadi bungahing atine keluarga Pak Paijo wis pikantuk duit kanggo mbayar daftar ulange Helia.

“Kie loh nok, bapak wis olih duit nggo mbayar daftar ulange. Sinaune sing temenanan, aja gawe gela atine wong tuwa.”

“Nggih pak.”

Saiki Helia wis bisa sekolah neng SMA. Helia saiki wis kelas telu SMA, dheweke rajin banget angggone sinau merga arep ujian nasional. Ora saya suwe, dheweke lulus saka sekolah iku, lan dadi lulusan terbaik sasekolahan. Dheweke pikantuk beasiswa kanggo mlebu menyang Universitas.

PURNA
Karya: Lina Retnowati

Cerkak Si Unyil (3)

Sarintim Jenengku

Rikala taun 1977 ing desa Banyu Urip ana wong wadon sing ayu, dhuwur tur putih. Suratmi jenenge wong wadon kuwi mau, saengga pancen ora salah yen akeh wong lanang sing kepencut karo dheweke.  Ing sawijining dina, dheweke arep mulih menyang omahe saka dodolan jajan ing pasar, ana wong lanang sing meluni dheweke. Suratmi banjur mlakune dicepeti age-age tekan omah. Sawise dheweke tekan omah, wong lanang kuwi isih wae ngadeg ing ngarep plataran omahe Suratmi.

“Kowen ningapa nok, kok balik sing pasar kok ya kayonge ngos-ngosan nemen nok ?” Ibune Suratmi takon karo dheweke gawe banyu teh.

“Kuwe loh bu, ana sing meluni aku bae, dadi ya aku wedi.” Suratmi njawab karo dheweke nata wadah sing mau di enggo dodolan ing pasar.

“Ya Allah, untung kowen ora di apa-apakena ganing wong lanang kuwe, esuk mending ora usah mlaku, saiki mending ngepit bae.”

“Ya bu.”

***

Ing sawijining dina, ana ing pasar, wong lanang sing meluni Suratmi wektu dheweke meh mulih, ujug-ujug teka ing panggonane Suratmi dodolan. Suratmi dadi ewuh banget marang wong lanang iku.

“Mba arane sapa ? olih kenalan ora mba ?” Wong lanang kuwi takon karo Suratmi karo dheweke milih-milih jajanan

“Ya mas olih bae kenalan, aku Suratmi, lah njenengan sapa mas.”

“Aku Sutejo,”

“Njenengan ningapa meluni aku balik umah pas wingi-wingi kae lho ?”

“Oh, kuwe, ora papa. Mung pengen ngerti tok umahe neng endi.”

“Lah nek wis ngerti umahe aku terus primen ?”

“Ya ora papa, sebenere aku seneng karo kowen lho, gelem ora dadi pacare aku ?”

Krungu Sutejo ngomong seneng karo dheweke, Suratmi sumlengeren. Dheweke bingung meh ngomong apa saka omongane Sutejo mau.

“aku ora bisa njawab saiki mas, mengko wektune pasti aku bakal njawab.”

“Oke, tak enteni jawabanmu ya Rat.”

***

Wis suwene telung wulan Sutejo ngenteni jawabane Suratmi, nanging nganti meh limang wulan, tetep ora ana jawaban saka Suratmi.

“Kae lho, anake pak Ahmad karo bu Turkiyem jare wingi dilamar, kae lho anake jare arane Suratmi” Kandhane ibu-ibu sing lagi padha blanja ing tukang sayur keliling.

Sutejo sing lagi liwat ana kono, langsung wae mandeg lan mbatin. Ora suwe, terus Sutejo mlaku maneh terus, dheweke arep nggolek suket nggo pakan wedhus. Anggone nggolek suket, Sutejo tansah mbayangi pasuryane Suratmi, lan ora sansaya suwe, angggone nggolek suket wis rampung. Dheweke tansah kelingan karo Sumarni. Saya suwe, polahe Sutejo saya ora genah, dheweke stress merga Suratmi wis dilamar dening wong liya.

***

Teka dinane, Bagus di wisuda ana ing kampuse. Suratmi bungah banget, merga dheweke ora suwe maneh bakal nikahan karo Bagus. Rong wulan Bagus wis di wisuda, banjur ora  sansaya suwe, kekarone nikahan. Wis meh rong taun Bagus karo Suratmi nikahan, nanging durung duwe anak. Merga dheweke urung duwe anak, kekarone lunga menyang panti asuhan meh ngepek anak. Dheweke ngepek anak sing umure limang taunan. Pihak panti asuhan uga sarujuk marang kekarone meh ngepek salah sawijining anak ing panti asuhan, bocah sing meh dipek uga gelem. Banjur kekarone nggawa mulih Ilham menyang omahe. Ilham bungah banget nalika wis tekan omahe Bagus karo Suratmi. Bagus karo Suratmi uga apikan marang Ilham.

Ora sansaya suwe, ing wulan Desember Suratmi meteng. Kekarone bungah banget, wong tuwane uga melu bungah. Suratmi tansah njaga kandungane supaya slamet nganti tekan bayine lair. Ora sansaya suwe, kandungane wis mlebu wulan kepapat. Kekarone sibuk nyiapake tasyakuran. Tasyakuran jalan kanthi lancar. Ora sansaya suwe, kandungane Suratmi wis mlebu wulan kepitu. Kekarone wis ora sabar ngenteni bayine lair.

Kandungane Suratmi wis mlebu wulan kesanga. Dheweke sansaya ora sabar. Teka dinane Suratmi meh babaran. Ora sansaya suwe bayine lair, bayine wadon.

“Alhamdulillah pak, apa sing dhewek enteni lair.”

“Iya bu, pan diarani sapa bu ?”

“Sarintim.”

Ya kuwi jenengku Sarintim, jeneng saka wong tuwaku mbiyen. Merga jenenge ndesani, aku ora isin dijenengi Sarintim.

PURNA
Karya: Lina Retnowati

Cerkak Si Unyil (2)

Pepeling Saka Wadah Kosmetik

Wengi iki jadwale Nandra nyinden. Nandra pancen pasuryane ayu, nduweni awak kaya gitar Spanyol tur swarane yen nyinden, kaya ngelingake lembuting swaraning widodari sing mudun saka kayangan, tur swarane gurih mak kres-kres. Mula pancen ora salah yen akeh wong lanang sing kepencut karo dheweke. Anggone paes dheweke pancen wis prigel banget. Dheweke pancen ora bisa ucul karo sing arane kosmetik.

Sadurunge tampil ana ing panggung, Nandra paesan dhewe kanthi luwes lan apik hasile. Ndilalah sawise rampung  paes, ana wadah sing antik sing nggawe Nandra gumun marang wadah iku. Langsung wae wadah iku diumpetake dening Nandra ben ora ana wong sing weruh. Wis wektune Nandra ana ing panggung kanggo nyinden. Nandra mbawani langgam yen ing tawang ana lintang, langsung gawe swasananing panggung heboh. Penonton lanang langsung nyuwarakake swarane sing khas. Suwening suwe anggone nyinden wis rampung.

***

Wayah awan-awan ing kamar, Nandra mbuka wadah sing antuk wingi bengi. Merga saking penasarane, Nandra ora sabar anggone mbuka.

“Kiye njerone isine apa ya ? wadahe apik nemen, mesthi neng njerone isine ya apik. Coba buka ah, nyong penasaran nemen.” Omongane Nandra karo sinambi ngresiki wadah iku.

Wadah dibuka, Nandra sumlengeren. Ing njero wadah kuwi mau isine kosmetik sing sarwa apik lan larang, nanging ing njero wadah kuwi mau ana kertas sing wis lawas banget, tulisane meh ora katon, munine kaya ngene “aja wani-wanine nganggo kosmetik ing njero wadah iki yen ora menehi sesaji ing wit ringin cedhak sumur tua ing desa Mebayan”. Nembe wae Nandra maca tulisan kuwi, ndilalah ana ibuke ngundang-ngundang ing ngarep lawang kamare Nandra.

“Nok, mangan nok, kie loh wis dienteni neng ngingsor nok !”

“Nggih bu, mangke riyin. Ibu dhahar kaliyan bapak mawon nggih bu.”

“Loh, ningapa nok ?”

“Nggih bu mboten menapa-menapa. Kula badhe nglajengaken nyerat proposal tesis bu.”

“Oh, ya wis.” Ibu Martinah mangsuli karo rasa cuwa.

***

Bumi tansah berotasi, dina ganti dina, jam ganti jam, detik ganti detik. Nandra tansah disibukake dening garapan proposal tesise. Nganti-nganti dheweke meh stress mikiri proposal tesise. Ora sansaya suwe, garapan proposal tesise rampung lan siap diajokake. Tiba dinane proposal tesis diajokake.

“Bagaimana dengan proposal tesis saya prof, apakah diterima prof ?” Nandra takon kanthi semangat, dheweke wis ngarep-ngarep mesthi proposale katampa.

“Ya proposal tesismu saya terima, tetapi dengan syarat penelitian hanya dilakukan dalam kurun waktu satu bulan.”

“Terima kasih prof. Saya berjanji akan menyelesaikan penelitian saya dalam kurun waktu satu bulan. Dan saya percaya dalam kurun waktu satu bulan pasie yang bernama Fatma akan sembuh dari penyakit jiwanya.” Nandra mangsuli kanthi nada semangat lan percaya banget yen penelitiane kuwi bakal kasil.

Saiki Nandra disibukake dening penelitiane kuwi mau ing tlatah Ngayogyakarta. Pas tanggal 29 November 2011 iku dina pungkasan penelitiane lan Alhamdulillah penelitiane kasil lan pasiene dhewe yaiku Fatma mari lan wis waras kaya wong-wong umume. Dheweke banjur mulih marang omahe ing Tegal.

“Assalamualaikum bu, Nandra wangsul.” Nandra ngomong karo nangis.

“Waalaikumsalam nok, ya Allah nan, ibu kangen nemen, ditinggal sawulan rasane kaya ditinggal sataun nok.” Ibu mangsuli karo nangis.

Kekarone padha tangisan. Ora sansaya suwe Nandra diwisuda ana ing kampuse lan dheweke wis resmi nyandang gelar master.

***

Sawise lulus saka strata loro (S2), Nandra rejekine lancar tenan, diwiwiti saka dadi model, nyinden, guru les privat lan psikolog nanging dheweke uga ora lali utawa ora sombong dadi wong. Dheweke pancen grapyak. Seminggu iki dheweke nyinden. Dina sepisan nganti dina kaping enem, Nandra bisa paesane nganggo kosmetike dhewe lan nyinden uga lancar-lancar wae. Nanging ndilalah pas dina kepitu utawa pungkasan, Nandra meh nganggo kosmetik sing ana ing wadah antik iku rada mangmang dheweke.

“Sebenere ya aku pengin nganggo kosmetik kuwe, tapi ahhh ......” dheweke ngomong karo ngaca lan ndelengena wadah kuwi sing isine kosmetik.

“Eh nan, koen ningapa sih ? kok kayonge keder nemen sih ? wis cepetan paes sedelat maning loh !” Malikha takon karo Nandra kanthi raine bingung.

“Ah ora ningapa-ngapa  Mal, iya kie aku age-age paes Mal” Nandra njawab kanthi rada kaget lan gagap.

Akhire Nandra milih nganggo kosmetik sing ana ing wadah antik mau. Nandra lali karo tulisan sing ana ing wadah. Nandra nyinden ing panggung lancar-lancar wae, ora ana apa-apa, swarane ya isih tetep mak kres-kres, nanging sabubare nyinden, meh mulih Nandra ujug-ujug ilang tanpa rupa kaya-kaya ilang dipangan bumi. Esuk-esuk wong tuane lapur nyang kantor polisi, polisi uga tansah nggoleki meh nganti telung wulan ora ketemu-ketemu.

PURNA
Karya: Lina Retnowati

Cerkak Si Unyil (1)

Kelinci Ucul

Ayam-ayam padha tetembangan. Sumarni isih wae anteng ing pulo kapuk kelon karo bantal gulinge. Ibuke sing wis sibuk natani jajanan pasar awit mau, mula mlebu ing kamare Sumarni.

“Marni, tangia kie lho nok ibu direwangi nata jajanan pasar nok !” Ngendikane Bu Asih karo mbuka lawang kamare Sumarni.

“Inggih bu, mangke riyin bu.” Jawabe Sumarni karo mlaku karo mripate isih meren.

Sumarni langsung mlebu nyang kamar mandi. Sawise ing kamar mandi banjur ngrewangi ibuke nata jajanan pasar ing dapur. Ora sansaya suwe jajanan pasar rampung ditatani lan wis siap digawa menyang bakul-bakul ing pasar Trayeman. Biasa sing ngaterake jajanan pasar ya Sumarni. Ing tengahing dalan, Sumarni kecopetan, banjur ana wong bagus sing ngejar-ngejar copet kuwi mau, kanthi copet mau ketangkep dening wong bagus mau. Banjur wong bagus mau kuwi mbalekake dompete Sumarni.

“Kie dompete sampeyan mba, mulane mba sing ati-ati ya mba.” Ngendikane wong bagus mau karo masrahake dompete Sumarni mau.

“Nggih mas matur nuwun” Sumarni mangsuli karo mesem.

Sumarni banjur ngaterake jajanan pasar kuwi ing bakul-bakul ing pasar Trayeman.

Mulih saka pasar Trayeman mau, Sumarni tansah kebayang-bayang marang wong bagus mau sing nulungi dheweke.

***

Wayah awan-awan sing panase ora umum, Sumarni kudu mangkat kuliah ing kampus UPS (Universitas Pancasakti) Tegal. Ndilalah Sumarni ing tengahing dalan weruh ana rame-rame, banjur Sumarni marani ing panggonan mau. Sumarni kaget amarga ana kecelakaan, Sumarni langsung wae nyedhaki, jebul sing dadi kurban kecelakaan yaiku wong bagus mau esuk sing nulungi dheweke. Banjur Sumarni nulungi wong bagus mau, Sumarni langsung nelpon ambulan Rumah Sakit Kardinah Tegal. Sumarni banjur ora sida mangkat kuliah, dheweke ngenteni korbane mau sadar. Dheweke duwe rasa utang budi. Ora sansaya suwe korban kuwi mau sadar.

“Mba, aku kok neng kene ?” dheweke ngendikan kanthi suara sing alon lan lemes banget.

“Nggih mas, amargi wau awan njenengan kecelekaan mas.” Sumarni mangsuli.

”Makasih mba, nek ora ana sampeyan, aku wis ninggal donya mba.” Wong bagus kuwi mangsuli karo nangis.

“Sampun ngendikan kados ngoten mas, kula nggih nulungi njenengan nggih amargi kula utang budi kalih njenengan mas.”

Sawise wong bagus kuwi mau sadar, banjur Sumarni mulih marang omahe dhewe. Nganthi dheweke nulungi wong bagus mau, ora sempet babar pisan anggone takon jenenge. Saben dina tansah kebayang-bayang neng pikirane Sumarni marang wong bagus mau. Dheweke nganti meh rong wulan ora tau ketemu maneh karo wong bagus mau.

***

Wis dadi kebiasaane Sumarni saben esuk-esuk ngaterake jajanan pasar. Tapi ing wayah esuk-esuk iki Sumarni ngrasa ora kepenak atine, dheweke ngrasa ana sing meluni awake. Sumarni langsung age-age metu saka pasar lan mulih. Tekan omah ya Sumarni isih krasa ana sing meluni. Ndelok mburi ya ora ana wong, ing sakupenge ya ora ana wong. Sumarni mlebu wae ing njero omah. Ndilalah Sumarni metu saka omah arep dolan nyang omahe kancane, jebul ana layang ing ngarep lawang omah. Langsung wae Sumarni njupuk layang mau lan langsung diwaca.

Assalamualaikum Wr.Wb

Mba, salam kenal. Sajek aku weruh sampeyan, aku seneng karo sampeyan. Sampeyan ayu, dhuwur, putih, wonge katon apikan, sopan, seneng nulungi wong, sregepan lan katon sholeha. Aku Satriya, wong sing ditulungi karo njenengan waktu aku kecelakaan rong wulan wingi. Aku ngucapna makasih sepisan maning, sebab sampeyan wis nulungi aku. Aku ya pengin ngerti sampeyan arane sapa, aku njaluk tulung, nek sampeyan gelem, aku ngajak sampeyan neng Parigogo mengko jam pitu bengi, mengko tak jemput. Nek sampeyan gelem, mengko ngabari aku neng nomor 085844790310. Matur nuwun.

Wassalamualaikum Wr.Wb

Satriya Wiraatmaja.

Sawise maca layang mau, atine Sumarni campur aduk, ya bungah, deg-degan. Sebenere ya Sumarni awit dheweke ditulungi pas kecopetan, Sumarni langsung kepencut atine karo Satriya. Sumarni langsung wae nglebokake layang mau lan langsung lunga menyang omahe kancane. Sawise mulih dolan saka kancane, Sumarni langsung njawab layang saka Satriya mau lewat SMS.

“Nggih mas, kula kersa. Mangke kula ngentosi njenengan mas, kula Sumarni”

Sawise antuk balesan saka Sumarni, atine Satriya bungah banget. Ora sansaya suwe wis ana jam setengah pitu, banjur Satriya langsung siap-siap meh njemput Sumarni. Sumarni wis siap-siap ngenteni tekane Satriya. Satriya teka, Samarni langsung wae nyedhak marang Satriya. Tekan Parigogo, kekarone padha kandha-kandha lan saling meromantiskan diri.

“Mba, sampeyan arane Sumarni kan ?” Satriya takon karo Sumarni rada isin.

“Nggih mas, kula Sumarni, njenengan naminipun Satriya kan ? “Sumarni mangsuli karo mesem lan katon lugune.

“Aku dadi isin karo ora kepenak karo sampeyan mba, wonge sopan nemen. Pan pesen apa Marni ?” Satriya nawani karo dheweke rada isin.

“Mboten usah isin-isin mas, wong njenengan sampun biasa ngisin-ngisini kok mas, kula terserah njenengan mawon, menapa pesenanipun nggih kula purun-purun mawon mas.” Sumarni mangsuli karo ngguyu.

“Jebul sampeyan bisa nglawak ya mba. Oke tak pesena mba.” Satriya mangsuli karo dheweke ngguyu.

“Mba.” Satriya ngundang pelayan

“Iya mas, mau pesan apa?” Pelayan njawab karo mesem.

“Ya ampun, masnya ganteng banget sumpah, cakep kaya artis.” Pelayane mbatin karo mesem.

“Pesen ikan bakar, ayam goreng plus nasi dan jus jeruk dua ya mba.”

“Oke mas.”

Ora sansaya suwe, banjur pesenane kuwi mau tekan lan kekarone padha kandha-kandha lan  mangan bareng.

***

Bumi tansah berotasi, dina ganti dina, jam ganti jam, detik ganti detik. Ing tiba dinane Satriya wani nglamar Sumarni, lamarane uga ditampa dening wong tuane Sumarni. Iku pancen dadi dina kang bungah banget kanggo Satriya merga ora ana alangan apa-apa lamaran katampa kanthi lancar. Kekarone Sumarni lan Satriya pancen dadi pacangan kang romantis lan trep. Satriya ya ganteng, Sumarni ya ayu tenan, wis bener-bener pacangan sing jangkep tenan. Kekarone wis pacangan suwene meh enem wulan.

Ora ana angin, ora ana udan, ora ana mendung. Sumarni digawe mangkel atine dening Satriya merga dheweke weruh Satriya karo wong wadon liyane ing papan panggonan sing padha pas pertama mangan bareng karo Satriya. Dheweke weruh Satriya mesra banget karo wong wadon iku. Banjur dheweke SMS marang Satriya.

“Mas njenengan teng pundi ? Sampun kula tengga nggih mboten dugi-dugi ?”

“Ya Mar, maaf ya aku ora bisa. Aku ora penak nemen awake Mar.”

“Oh, lara stress ya . dasar lanang pengecut ! wis saiki mana minggato sing adoh aja mareki aku maning !”

Pungkasane kekarone wis ora pacangan maning. Lan saiki Sumarni wis pacangan karo liyane maneh, lan luwih langgeng meh rong taun.

PURNA
Karya: Lina Retnowati